OUD ZEER: OPRUIMEN OF PARKEREN
Door Suzanne / 05/09/2018
Back to work! Nieuw schooljaar is begonnen, nieuwe leerlingen om te zien, maar ook het opstarten met leerlingen van vorig jaar hoort daarbij. Gespannen gezichtjes in de school en dat zet me aan het denken. Hoe ga ik zelf om met de spanning van het onbekende? Wat als je getriggerd wordt door een omgeving die je aan oude ‘problemen’ laat denken? Hoe zorg je voor een frisse nieuwe start in een oude omgeving. In dit geval is de trigger voor leerlingen misschien het gebouw, het lokaal, oude bekende gezichten, maar hebben we niet allemaal te maken met ‘oude’ triggers?
Vaak zijn deze triggers ook wel beschreven als ‘oud zeer’. En deze zijn meestal niet achteraf nog op te lossen of te voorkomen. We kunnen niet terug in de tijd en andere keuzes maken, we kunnen het ook niet vermijden. Een ‘nieuwe’ start maken komt in vele vormen en maten. Sommige mensen kiezen er zelfs voor rigoureus hun koffer te pakken en ergens anders opnieuw te beginnen om het verleden een plek te geven en letterlijk achter zich te laten. Maar oud zeer neem je mee. Het zit in je, het is een deel van je geheugen, een deel van je reflexen en een deel van je angsten. Ongeacht wie er schuldig was aan het ‘oude zeer’, ervoor wegvluchten kan niet.
Dat klinkt vrij heftig, maar voor mensen die steeds getriggerd worden in deze angsten is het wel iets waar ze vaak dagelijks tegenaan lopen. Hoe zorg je ervoor dat het ‘oude zeer’ je niet blokkeert of dezelfde patronen veroorzaakt? In de zoektocht naar het antwoord, moeten we eerst begrijpen waar het vandaan komt. Het brein is dagelijks met 3 belangrijke taken bezig: opslaan, verbinden, reproduceren. Ons geheugen is gekoppeld aan acties, zodat we geleerde vaardigheden niet steeds opnieuw hoeven leren.
Alle acties, en de daaraan gekoppelde emoties, worden dus opgeslagen. En die opslag, de database als het ware, is waar we uit putten wanneer er iets nieuws gebeurt. Je brein gaat op zoek naar herkenningspunten uit het verleden.
Sommige mensen voelen zich prettig bij het op zoek gaan naar gebeurtenissen en patronen uit het verleden en zijn bereid heftige gesprekken te voeren, waarin ze terug gaan naar dat gevoel. Het zal opluchten om erover te praten en mogelijk brengt het nieuwe inzichten wat de scherpte van het gevoel zal laten afnemen. Echter kun je de database niet veranderen. Het oud zeer kun je niet weghalen uit je geheugen. Is parkeren dan een betere oplossing? Dat hangt er vanaf wat je onder parkeren verstaat. Iets onder het vloerkleed vegen gaat je ook niet helpen. Want bij iedere trigger zal je brein weer op zoek gaan naar herkenning. De oplossing moet dan ook ergens tussen deze twee uitersten gezocht worden. Zelf ben ik meer een voorstander van oplossingsgericht coachen en cognitieve training. Daarmee moet het achterom kijken in dienst staan van het heden. Je verleden mag er zijn, het maakt je tot wie je nu bent, maar we proberen gevoel en gebeurtenis een stukje los te koppelen.
In mijn werk met jongeren, maar ook volwassen, helpt het om het G-schema te hanteren. Hierin beschrijf je de Gebeurtenis, Gedachten, Gevoel, Gedrag en Gevolgen. Het is een simpele, praktische manier om afstand te nemen van je gevoel en gedachten en je patronen te ontdekken. Negatieve gedachten kunnen bepalend zijn in je gevoel en keuzes. Door ze te herkennen en erkennen kun je de negatieve spiraal van het ‘oud zeer’ doorbreken. Stap twee is dan ook terug te kijken naar de opgeschreven gedachten en deze te koppelen aan helpende of gewenste gedachten. Het is geen wondermiddel! Maar het herkennen van bepaalde patronen en een stukje acceptatie daarin ontwikkelen, maakt dat we vaak minder angstig en minder streng voor onszelf zijn. Dat geeft al een hoop lucht en ruimte. Ruimte die je brein kan vullen met nieuwe, positievere, geleerde vaardigheden. Door bewustwording te creëren van je (gewenste) gedachten, slaat je brein langzaam weer andere gevoelens en acties op. Dat zorgt uiteindelijk voor een ontwikkeling in je onderbewustzijn en sommige triggers zullen daarmee verdwijnen, ondanks dat je verleden nog steeds onderdeel van je geheugen is.
Oud zeer: opruimen of parkeren? Als je dagelijks last hebt van gebeurtenissen van vroeger, heeft het zin om aan de slag te gaan. Niets moet, alles mag. Ontwikkeling is bovendien iets anders dan verandering. Het is een misvatting dat je als persoon compleet moet veranderen, wanneer je een patroon wil doorbreken. Wees een beetje lief voor jezelf. Probeer geen verlegen mensen te veranderen is extreem assertief. Het gaat erom dat je leert reageren zoals je wílt reageren en steeds dichter komt bij wie je eigenlijk bent.
Ben jij al bekend met het G-schema? Via een online zoekfunctie kun je overal praktische uitleg vinden. Probeer het eens uit om te kijken of het bij je past.
